PRZEWODNIK DLA UCZĄCYCH SIĘ
DLACZEGO WALIDACJA JEST DLA MNIE WAŻNA?Przewodnik dla uczących się "Dlaczego walidacja jest dla mnie ważna?" jest częścią narzędzia oceny kompetencji młodych ludzi uczących się "Poczucia inicjatywy i przedsiębiorczości".
Cele przewodnika:
- Tworzenie świadomości na temat możliwości walidacji umiejętności, wiedzy i kompetencji uczącego się.
- Motywowanie uczących się do nauki i walidacji.
Zdjecia pochodzą z: https://pixabay.com
1. Jakie są trzy różne rodzaje uczenia się?
Istnieją trzy różne rodzaje uczenia się: formalne, pozaformalne i nieformalne.
Cztery istotne elementy definiują poszczególne sposoby uczenia się:
- okoliczności, w których odbywa się nauka;
- intencjonalność (lub nieintencjonalność) uczenia się;
- istnienie (lub brak) planu i struktury uczenia się;
- certyfikacja lub brak certyfikacji uczenia się.
W świetle tych czterech elementów możliwe jest przedstawienie następujących definicji:
- Edukacja formalna:
- Jest skonstruowana i ułożona według celów nauczania w określonym czasie i z wykorzystaniem odpowiednich zasobów;
- Jest na ogół realizowana w instytucjach edukacyjnych i szkoleniowych;
- Jest celowa z punktu widzenia osoby uczącej się;
- Zapewnia oficjalną certyfikację.
- Edukacja pozaformalna:
- Jest częściowo ustrukturyzowanym nauczaniem, które jest realizowane poprzez zaplanowane działania w ściśle określonym kontekście i w odpowiedzi na konkretne potrzeby;
- Na ogół jest ona realizowana poza instytucjami edukacyjnymi i szkoleniowymi;
- Jest celowa z punktu widzenia osoby uczącej się;
- Na ogół nie zapewnia oficjalnej certyfikacji.
- Edukacja nieformalna:
- Jest realizowana podczas codziennych czynności związanych z pracą, domem i czasem wolnym;
- Nie jest celowa ani zorganizowana przez cele nauki, czas i zasoby;
- Na ogół nie zapewnia opficjalnej certyfikacji.
Więcej na temat nieformalnego, pozaformalnego i formalnego kształcenia się
Podstawowe zasady uczenia się pozaformalnego:
- Działania w zakresie uczenia się pozaformalnego są działaniem celowym i na ogół są podejmowane na zasadzie dobrowolności.
- Uczenie odbywa się w różnych okolicznościach lub sytuacjach, w których uczenie się i szkolenie niekoniecznie są jedynymi lub głównymi wykonywanymi czynnościami.
- Działania w zakresie uczenia się pozaformalnego są starannie planowane przez trenerów/praktyków/pracowników w celu wspierania rozwoju osobistego i społecznego uczestników.
- Uczenie się pozaformalne pozwala na nabycie podstawowych kompetencji i umiejętności, zwiększa perspektywy zatrudnienia i przyczynia się do procesów integracji społecznej i aktywności obywatelskiej.
- Działania są na ogół skierowane do konkretnych grup docelowych, a uczenie się dotyczy konkretnych dziedzin i umiejętności.
- Działania w zakresie uczenia się pozaformalnego zazwyczaj wykorzystują metodologie polegające na uczestnictwie, ukierunkowane na daną osobę; są one zatem ściśle związane z potrzebami, aspiracjami i specyficznymi zainteresowaniami uczestników.
Edukacja nieformalna:
Uczenie się nieformalne jest rodzajem uczenia się poprzez wykonywanie codziennych czynności w pracy, w domu, w czasie wolnym, itp. Jest to proces uczenia się, któremu osoby pracujące z młodzieżą i trenerzy powinni poświęcać więcej uwagi niż na inne bardziej ustrukturyzowane rodzaje uczenia się.
Każdego dnia ludzie uczą się czegoś nowego dzięki relacjom międzyludzkim i okazjonalnym interakcjom. W rzeczywistości około 80% tego, czego ludzie się uczą, jest zdobywane właśnie w taki sposób.
Często osoba, która zdobyła umiejętności w sposób nieformalny, nie zdaje sobie sprawy z tego, że się czegoś nauczyła. Ta kompetencja lub wiedza, może być wykorzystana i przekazana w innych dziedzinach lub działaniach. Poprzez refleksję i otwartą dyskusję z innymi ludźmi na temat konkretnych doświadczeń związanych z pracą, czasem wolnym i życiem prywatnym, rozwijamy swoją wiedzę i kompetencje, które wykorzystujemy później w życiu w różnych sytuacjach. Może to pomóc w osiągnięciu lepszej wiedzy o sobie, o swoich zachowaniach i możliwościach, ujawniając tym samym nowe możliwości społeczne, osobiste i zawodowe. Refleksja nad kształceniem nieformalnym jest jednym z decydujących kluczy we wspieraniu procesu zmian i rozwoju ludzi.
Podsumowując, uczenie się nieformalne składa się z szeregu działań i czynności, które z punktu widzenia osoby je podejmującej nie są wyraźnie ukierunkowane na uczenie się, ale mogą stanowić ważną część edukacji.
2. Jakie są kompetencje?
[1] Kompetencje są zdefiniowane jako połączenie wiedzy, umiejętności i postaw, gdzie:
|
|
|
|
|
[2]Kluczowe kompetencje to te, które wszystkie jednostki potrzebują do osobistego spełnienia i rozwoju, do zatrudnienia, integracji społecznej, zrównoważonego stylu życia, funkcjonowania w spokojnych społecznościach, świadomego zarządzania zdrowiem i aktywnego obywatelstwa. Są one rozwijane w perspektywie uczenia się przez całe życie, od wczesnego dzieciństwa przez całe dorosłe życie oraz poprzez formalne, pozaformalne i nieformalne uczenie się we wszystkich aspektach, w tym w rodzinie, szkole, miejscu pracy, sąsiedztwie i innych społecznościach.
Wszystkie kluczowe kompetencje są uważane za równie ważne; każda z nich przyczynia się do udanego życia w społeczeństwie.
Osiem kluczowych kompetencji:
- Kompetencje w zakresie umiejętności czytania i pisania;
- Kompetencje w zakresie posługiwania się wieloma językami;
- Kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk ścisłych, techniki i inżynierii;
- Kompetencje informatyczne;
- Kompetencje osobiste i społeczne;
- Kompetencje obywatelskie;
- kompetencje w zakresie przedsiębiorczości;
- Kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej;
[3] Kompetencje w zakresie przedsiębiorczości
Kompetencje w zakresie przedsiębiorczości odnoszą się do zdolności działania zgodnie z możliwościami i pomysłami oraz do przekształcania ich w wartości na rzecz innych.
Opierają się na kreatywności, krytycznym myśleniu i rozwiązywaniu problemów, przejmowaniu inicjatywy i wytrwałości oraz zdolności do współpracy w celu planowania i zarządzania projektami o wartości kulturowej, społecznej lub finansowej.
Niezbędna wiedza, umiejętności i postawy związane z kompetencją w zakresie przedsiębiorczości wymagają świadomości, że istnieją różne konteksty i możliwości przekształcania pomysłów w działania osobiste, społeczne i zawodowe oraz zrozumienia, w jaki sposób się one pojawiają. Osoby powinny znać i rozumieć podejścia do planowania i zarządzania projektami, które obejmują zarówno procesy, jak i zasoby.
Uczący się powinni rozumieć ekonomię oraz społeczne i ekonomiczne możliwości oraz wyzwania stojące przed pracodawcą, organizacją lub społeczeństwem.
Powinni również być świadomi zasad etycznych i wyzwań związanych ze zrównoważonym rozwojem oraz mieć świadomość własnych mocnych i słabych stron.
Umiejętności przedsiębiorcze opierają się na kreatywności, która obejmuje wyobraźnię, myślenie strategiczne i rozwiązywanie problemów oraz krytyczną i konstruktywną refleksję w ramach ewoluujących procesów twórczych i innowacji.
Obejmują one zdolność do pracy indywidualnej i zespołowej, mobilizowania zasobów (ludzi i rzeczy) oraz podtrzymywania aktywności. Obejmuje również zdolność do podejmowania decyzji finansowych związanych z kosztami i wartością. Umiejętność skutecznego komunikowania się i negocjowania z innymi oraz radzenia sobie z niepewnością, dwuznacznością i ryzykiem ma zasadnicze znaczenie w ramach podejmowania świadomych decyzji.
Postawa przedsiębiorcza charakteryzuje się poczuciem inicjatywy i działania, proaktywnością, perspektywicznym podejściem, odwagą i wytrwałością w osiąganiu celów. Obejmuje ona pragnienie motywowania innych i doceniania ich pomysłów, empatię i troskę o ludzi i świat, a także przyjmowanie odpowiedzialności, przyjmując etyczne podejście w całym procesie.
[1] COUNCIL RECOMMENDATION of 22 May 2018 on key competences for lifelong learning
(https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/HTML/?uri=CELEX:32018H0604(01)&from=EN)
[2] COUNCIL RECOMMENDATION of 22 May 2018 on key competences for lifelong learning
(https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/HTML/?uri=CELEX:32018H0604(01)&from=EN)
[3] COUNCIL RECOMMENDATION of 22 May 2018 on key competences for lifelong learning
(https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/HTML/?uri=CELEX:32018H0604(01)&from=EN)
3. Jak rozwijać swoje umiejętności w zakresie przedsiębiorczości?
Dzięki projektowi “SELF-E: Innovative training course for young learners based on social mentoring training course” będzie można zwiększyć kompetencje w zakresie przedsiębiorczości, ze szczególnym uwzględnieniem przedsiębiorczości w stylu życia.
W trakcie kursu będzie można podnieść następujące umiejętności w zakresie przedsiębiorczości:
|
Inspiracją dla założenia własnego biznesu będą praktyki Self-E w zakresie przedsiębiorczości w stylu życia, które zmotywują Cię do rozwijania umiejętności przedsiębiorczych.
4. Czym jest walidacja kompetencji nabytych w ramach uczenia się pozaformalnego?
Celem walidacji jest zatwierdzenie wcześniejszego uczenia się pozaformalnego i stworzenie dodatkowej wartości dla przyszłego uczenia się i pracy. W procesie uczenia się przez całe życie "walidacja" jest niezbędnym elementem zapewniającym widoczność i wskazującym na odpowiednią wartość uczenia się, które miało miejsce w dowolnym miejscu i czasie w życiu danej osoby. Walidacja obejmuje określanie kompetencji, ich ocenę i uznawanie.
Walidacja zachęca do rozwijania umiejętności osobistych i zawodowych w szerokim zakresie działań i środowisk. Pomaga ona danej osobie zaangażować się w proces uczenia się i wzmocnić jej możliwości na rynku pracy.
Uznawanie uczenia się pozaformalnego i nieformalnego może być ważnym elementem zasobów kapitału ludzkiego.
Nie wszyscy młodzi ludzie są w stanie uczestniczyć w formalnych kursach nauczania i je ukończyć. Dla tych osób uznanie kompetencji nabytych w ramach pozaformalnego i nieformalnego uczenia się jest bardzo ważne. Dzięki takiemu uznawaniu mogliby oni uzyskać formalne kwalifikacje szybciej, skuteczniej i taniej.
Ponadto na rynku pracy przydatne będzie odpowiednie dopasowanie się do potrzeb w znalezieniu lub zmianie pracy, poprzez udzielenie odpowiednich i szczegółowych informacji na temat umiejętności posiadanych przez wnioskodawcę.
Uznawanie kształcenia nieformalnego i pozaformalnego wymaga dwóch zasadniczych kroków:
- określenie i udokumentowanie tego, co uczący się wie lub potrafi zrobić;
- sprawdzenie, czy uczący się spełnia określone wymagania lub normy.
Dzięki tym dwóm etapom możliwe jest przyznanie uznanej certyfikacji lub kwalifikacji. Jeżeli nie jest to możliwe, na podstawie wyników procesu uznawania kwalifikacji.
5. Czy walidacja jest obowiązkowa?
|
6. Czy ocena i uznanie kompetencji są powiązane?
|
7. Kto zapewnia równoważność kształcenia formalnego, pozaformalnego i nieformalnego?
|
8. Jakie są procedury walidacji kompetencji?
Istnieją cztery etapy walidacji efektów uczenia się uzyskanych przez osobę w ramach uczenia się pozaformalnego i nieformalnego:
Identyfikacja.
Początek to identyfikacja zdobytej wiedzy, umiejętności i kompetencji. Chodzi o efekty uczenia się nabyte w domu, w pracy lub w ramach działalności społecznej, poprzez udział w różnego rodzaju szkoleniach pozaformalnych, jak również w wyniku doświadczeń związanych ze stylem życia.
Dokumentacja.
Może być przedstawione za pomocą portfolio, które zwykle zawiera dowody w postaci CV i historię kariery danej osoby, wraz z dokumentami i/lub przykładami pracy.
Ocena.
Etap ten zazwyczaj odbywa się w organizacji akredytującej. Oceniający analizują szereg informacji, które zostały przekazane przez uczących się. Wiele z narzędzi i metod wykorzystywanych do oceny pozaformalnego i nieformalnego uczenia się opiera się na tych, które są wykorzystywane w formalnym kształceniu i szkoleniu.
Certyfikacja.
Końcowy etap walidacji może przybrać różne formy, np. wydanie licencji pozwalającej danej osobie na wykonywanie określonych zadań, przyznanie formalnej kwalifikacji (lub częściowej kwalifikacji). W każdym przypadku jest to rodzaj oceny podsumowującej, oficjalnie potwierdzającej osiągnięcie efektów uczenia się na podstawie określonego standardu.
9. Dlaczego powinienem zatwierdzić kompetencje „Poczucia inicjatywy i przedsiębiorczości“?
Stwierdzono, że walidacja ma pozytywny wpływ na poczucie własnej wartości i świadomość siebie. W odniesieniu do kompetencji “Inicjatywa i przedsiębiorczość” w ramach szkolenia pozaformalnego należy przedstawić rozwiązania w zakresie walidacji w sposób umożliwiający indywidualnym osobom podjęcie decyzji, które najlepiej odpowiadają ich konkretnym potrzebom.
Korzyści z walidacji:
|
Dla osób uczących się w ramach projektu “SELF-E: innovative training course for young learners based on social mentoring” ważne jest, aby oceniać również postępy w nauce i realizować własny potencjał w zakresie samozatrudnienia, w tym w zakresie przedsiębiorczości w stylu życia.
10. Gdzie mogę zatwierdzić swoje kompetencje w zakresie przedsiębiorczości?
Walidacja jest organizowana wewnątrz organizacji akredytującej. Odbywa się ona w inny sposób w każdym państwie europejskim. Może być niezależną organizacją, instytucją edukacyjną (kształcenia i szkolenia zawodowe, ośrodki kształcenia dorosłych i uniwersytety), działem rynku pracy albo przedsiębiorstwem.
Możesz również poprosić swojego Mentora o pomoc w znalezieniu organizacji akredytującej.
- Europejska Rama Kwalifikacji (ERK) (https://ec.europa.eu/ploteus/sites/eac-eqf/files/leaflet_en.pdf
- Europejski system transferu osiągnięć w kształceniu i szkoleniu zawodowym (ECVET) (https://www.cedefop.europa.eu/ro/events-and-projects/projects/european-credit-system-vocational-education-and-training-ecvet
- Europass (https://europass.cedefop.europa.eu/
- Europejskie Ramy Odniesienia na rzecz Zapewniania Jakości w kształceniu i szkoleniu zawodowym (EQAVET) (https://www.eqavet.eu/What-We-Do/European-Quality-Assurance-Reference-Framework/Overview
W Polsce główną organizacją dostarczającą informacji o procedurach walidacji jest Polska Rama Kwalifikacji (PRK), https://prk.men.gov.pl/en/
11. Jakie są możliwe wyniki walidacji?
Walidacja może prowadzić do różnych wyników:
|
12. Jakie metody mogą być stosowane podczas oceny procedur walidacji?
Podczas procesu walidacji można stosować różne metody: portfolio, Europass lub CV, samoocena, obserwacje, kwestionariusze oraz analizy podczas testów praktycznych i egzaminów.
Portfolio.
Jest to najbardziej popularna metoda. Może mieć różną strukturę. Zazwyczaj jednak zawiera dokumenty, które uczniowie zebrali w celu zaprezentowania indywidualnych umiejętności nabytych na różne sposoby. Może ona zawierać referencje od pracodawców i przełożonych; ocenę wyników, CV i inne dokumenty.
Euro-pass lub CV.
CV i indywidualne zestawienie kompetencji w ramach CV to prawdopodobnie najbardziej powszechny sposób dokumentowania wiedzy, umiejętności i kompetencji. Są one często wykorzystywane zarówno w aplikacjach do pracy, jak i do celów edukacyjnych i różnią się w zależności od kraju i sektora gospodarki. Indywidualne deklaracje kompetencji mogą być wspomagane przez listy motywacyjne, które zawierają ustrukturyzowane sekcje kompetencji (zob. Europass CV[4]).
Samoocena.
Jest to proces, w którym uczący się zastanawiają się nad własną działalnością i oceniają, jak dobrze poradzili sobie w danej dziedzinie. Rozwijanie umiejętności refleksji daje uczniom możliwość zastanowienia się nad własnymi osiągnięciami i określenia swoich mocnych i słabych stron oraz obszarów, które wymagają poprawy. Samoocena może zapewnić wgląd w prawdziwe zrozumienie materiału edukacyjnego przez uczniów i pomóc w identyfikacji luk w ich wiedzy. Może ona być niezwykle cenna, pomagać uczniom w rozwijaniu refleksji, krytyki i osądzania. Samoocena jest częściej stosowana jako część procesu oceny kształtującej, a nie podsumowującej. Samoocena może przybierać wiele form – kwestionariuszy, testów, notatek, prezentacji, itp. Często stosuje się ją razem z oceną zewnętrzną. W przypadku grup lub osób indywidualnych jest to doskonałe narzędzie do oceny umiejętności i wiedzy.
Obserwacja.
Używana jest do tematów praktycznych i jest najbardziej oczywistą formą oceny: kiedy widzimy jak ktoś coś robi, możemy ocenić czy robi to właściwie. Obserwacja jest metodą, która ocenia praktyczne umiejętności i kompetencje, co można wykazać na podstawie wyników. Może być wykorzystywana do oceny osiągnięć grupowych lub indywidualnych, ale najlepiej sprawdza się przy ocenie pracy poszczególnych osób.
Refleksja.
Podkreśla zdolność do odzwierciedlania praktycznych umiejętności lub teoretycznych refleksji w różnym stopniu. W tym etapie dana osoba gromadzi fizyczne lub intelektualne dowody potwierdzające efekty uczenia się w sytuacjach zawodowych, wolontariacie, rodzinie lub innych środowiskach. Dowody te stanowią następnie podstawę walidacji kompetencji przez osobę oceniającą.
Test.
Jest to użyteczne narzędzie dla wszelkiego rodzaju otoczeń edukacyjnych i jest wykorzystywane głównie w pracy z grupami indywidualnymi. Ma wiele zalet i wad. Jest obiektywne; zajmuje niewiele czasu; ma wysoką wiarygodność, zasadność i jest łatwe w zarządzaniu. Trener powinien mieć na uwadze, że podczas korzystania z tego narzędzia istnieje możliwość odgadnięcia prawidłowej odpowiedzi. Test nie może również sprawdzać umiejętności w mowie i piśmie, może sprawdzać tylko teorie.
Cyfrowe narzędzia mogą być wykorzystane przy ocenie kompetencji. Ogólnie rzecz biorąc, narzędzia cyfrowe mogą być wykorzystywane na trzy sposoby:
1) Każdy może wykorzystać narzędzia cyfrowe jako narzędzie do samooceny własnych kompetencji w szerokim zakresie branż, oddziałów i edukacji.
2) Narzędzia cyfrowe mogą być wykorzystywane jako źródło informacji dla indywidualnego użytkownika w zakresie poradnictwa i doradztwa.
3) Narzędzia cyfrowe są wykorzystywane przez organizatorów testu kompetencji, czyli specjalistów i pracowników administracyjnych odpowiedzialnych za walidację.
[1] https://europass.cedefop.europa.eu/en/documents/curriculum-vitae/templates-instructions
13. Dlaczego ocena wstępna i ocena końcowa są potrzebne?
Test samooceny pozwala zmierzyć Twoje kompetencje w zakresie przedsiębiorczości. Po zakończeniu testu oceniającego otrzymasz swój wynik w postaci poprawnych odpowiedzi. Zaleca się, abyś ocenił swoje umiejętności przedsiębiorcze za pomocą testu oceniającego przed rozpoczęciem kursu (ocena wstępna) i po jego zakończeniu (ocena po zakończeniu). Porównując wyniki z oceny wstępnej i oceny końcowej, możesz zmierzyć swoje postępy w nauce. |
14. Jak powinienem przygotować się do walidacji?
- Użyj narzędzia do samooceny kompetencji “Poczucie inicjatywy i przedsiębiorczości”, aby upewnić się, że posiadasz daną kompetencję.
Powinieneś:
|
Oczekuje się, że twój poziom kompetencji “Inicjatywa i przedsiębiorczość” wzrośnie co najmniej o 40 procent w porównaniu z poziomem początkowym..
- Zacznij tworzyć dokumentację do swojego portfolio. Możesz poprosić swojego Mentora o Certyfikat i pomoc w przygotowaniu portfolio.
- Znajdź organizację akredytującą w swoim kraju i poproś o wskazówki, pomoc i porady podczas przygotowań do walidacji. Możesz też zapytać o porady mentora podczas końcowej sesji mentorskiej, kiedy będziesz opracowywać osobiste cele na przyszłość.